Οι σκύλοι εκτός από τη συντροφιά,όταν είναι κατάλληλα εκπαιδευμένοι βοηθούν τους ανθρώπους στο κυνήγι, στην παρακολούθηση εγκληματιών και στον εντοπισμό όπλων, ναρκωτικών ή εκρηκτικών στα αεροδρόμια. Οι επιστήμονες πλέον διερευνούν εάν οι σκύλοι μπορούν επίσης να εντοπίσουν και κάποιες αρρώστιες προτού καν οι άνθρωποι αντιληφθούν ότι τις έχουν.Όσφρηση
Η αίσθηση της όσφρησης στους σκύλους είναι πολύ πιο δυνατή από ότι στους ανθρώπους, διότι η μύτη τους διαθέτει 60 φορές περισσότερους οσφρητικούς υποδοχείς από ό,τι η δική μας (περίπου 300 εκατομμύρια έναντι πέντε εκατομμυρίων).
«Οι σκύλοι διαθέτουν εξαιρετικά ευαίσθητη μύτη και μπορούν να ανιχνεύσουν μόρια που βρίσκονται σε συγκέντρωση της τάξης των μερών ανά τρισεκατομμύριο. Αντίθετα, οι άνθρωποι συνήθως ανιχνεύουν οσμές σε συγκέντρωση της τάξης των μερών ανά εκατομμύριο», εξηγεί η δόκτωρ Sophia Koo, λοιμωξιολόγος στο Αντικαρκινικό Ινστιτούτο Dana-Farber, το οποίο συνεργάζεται με το Χάρβαρντ.
Για αυτό το λόγο, οι σκύλοι θεωρητικά, θα μπορούσαν να ανιχνεύσουν οσμές που παράγονται από βακτήρια ή από ανθρώπινα κύτταρα που νοσούν. Αυτοί οι οργανισμοί και τα κύτταρα παράγουν μόρια με διακριτές και συχνά ανεπαίσθητες οσμές οι οποίες εντοπίζονται μέσα από την αναπνοή μας, τα σωματικά υγρά, το δέρμα ή τις κινήσεις του εντέρου. Καθώς τα μόρια εξατμίζονται στον αέρα, μπορούν να γίνουν ανιχνεύσιμα. «Γνωρίζουμε ότι υπάρχουν μόρια που σχετίζονται με τον καρκίνο του προστάτη τα οποία μπορούν να περάσουν στα ούρα και, θεωρητικά, θα μπορούσαν να ανιχνευθούν με κάποιες αρκετά ευαίσθητες τεχνικές», δηλώνει ο δόκτωρ Paul L. Nguyen, ακτινολόγος – ογκολόγος στο Αντικαρκινικό Ινστιτούτο Dana-Farber.
Εκπαίδευση των σκύλων για να ανιχνεύουν ασθένειες
Οι επιστήμονες μελετούν εάν οι σκύλοι είναι ικανοί να ανιχνεύσουν διάφορους τύπους νοσημάτων, βασιζόμενοι στην όσφρηση τους.
Καρκίνος. Έχουν ήδη πραγματοποιηθεί μελέτεςγια την δυνατότητα των σκύλων να ανιχνεύσουν τον καρκίνο του πνεύμονα, του δέρματος, του μαστού και της ουροδόχου κύστης, με ανάμεικτα αποτελέσματα. Οι επιστήμονες εξετάζουν εάν οι σκύλοι μπορούν να μυρίσουν τον ορθοκολικό καρκίνο και τον καρκίνο του προστάτη με ελπιδοφόρα αποτελέσματα.
«Ορισμένες από τις μελέτες με σκύλους για τον καρκίνο του προστάτη ήταν εξαιρετικά εντυπωσιακές, με ακρίβεια πάνω από 90%», δηλώνει ο δόκτωρ Nguyen, Nguyen.
Λοίμωξη. Οι σκύλοι, σε κάποιες μελέτες, είχαν κάποιο ποσοστό επιτυχίας στον εντοπισμό ουρολοιμώξεων σε ανθρώπους όλων των ηλικιών και στην ανίχνευση της ελονοσίας στα παιδιά. Αναγνώρισαν σωστά σε μεγάλο ποσοστό το επικίνδυνο βακτήριο Clostridioides difficile, το οποίο προκαλεί διαρροϊκή νόσο.
Κορωνοϊός. Εντυπωσιακές είναι και οι προσπάθειες που πραγματοποιούνται παγκοσμίως προκειμένου να διαπιστωθεί κατά πόσο οι σκύλοι μπορούν να ανιχνεύσουν τον Covid-19 στους ανθρώπους.
Σε μελέτη μικρής εμβέλειας, η οποία δημοσιεύθηκε στις 23 Ιουλίου 2020 στην ηλεκτρονική έκδοση του BMC Infectious Diseases, οι σκύλοι μπόρεσαν να διακρίνουν τα δείγματα μολυσμένων ατόμων από τα δείγματα μη μολυσμένων ατόμων, με υψηλή ακρίβεια: εντόπισαν περίπου το 83% των θετικών περιστατικών και το 96% των αρνητικών περιστατικών.
Λοιπές ασθένειες. Εξετάζεται επίσης εάν οι σκύλοι μπορούν να μυρίσουν τη νόσο του Πάρκινσον, καθώς και τη ναρκοληψία . Ήδη χρησιμοποιούνται για να ανιχνεύουν τα πολύ υψηλά ή πολύ χαμηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα, ώστε να προειδοποιούν τα άτομα με διαβήτη.
Τελικά, είναι εφικτό;
Αν και οι μελέτες για τη χρήση σκύλων σε ιατρική ανίχνευση ήταν ενθαρρυντικές, η χρήση τους εκτός εργαστηρίων συναντά μεγάλα εμπόδια.
Υπάρχουν δυσκολίες στο να συγκεντρωθούν αδιάσειστα στοιχεία σχετικά για την ακρίβεια των αποτελεσμάτων. «Οι σκύλοι έχουν μια εκπληκτική ικανότητα να μυρίζουν τις οσμές των νόσων, αλλά απαιτείται εντατική εκπαίδευση του κάθε μεμονωμένου σκύλου προκειμένου να είναι σε θέση να διακρίνει με αξιοπιστία την παρουσία από την απουσία νόσου».
«Οι σκύλοι διαφέρουν μεταξύ τους στο πόσο καλά μπορούν να διακρίνουν τις διάφορες παθήσεις», σχολιάζει η δόκτωρ Koo. «Υπάρχουν επίσης διάφοροι παράγοντες που προκαλούν σύγχυση, καθώς οι σκύλοι είναι εύκολο να αφαιρεθούν και να δώσουν ψευδώς θετικό ή αρνητικό σήμα εάν διασπαστεί η προσοχή τους». Επιπλέον, η χρήση σκύλων για ιατρική ανίχνευση σε πραγματικές συνθήκες μπορεί να μην είναι ρεαλιστική. «Η ιδέα ενός τεράστιου αριθμού σκύλων που μυρίζουν επαγγελματικά εκατοντάδες δείγματα ούρων (ή άλλα δείγματα) θα είναι δύσκολο να εφαρμοστεί.». Δεν είναι πρακτική και ο έλεγχος θα πρέπει μάλλον να γίνει με εργαστηριακές συσκευές, προκειμένου να μπορεί να εφαρμοστεί σε μεγάλη κλίμακα και με αποδεκτά αποτελέσματα», παρατηρεί ο δόκτωρ Nguyen.
Έτσι, οι επιστήμονες –μεταξύ των οποίων και η δόκτωρ Koo– ελέγχουν μηχανήματα που ίσως μπορούν να ανιχνεύσουν τις διάφορες οσμές των νόσων. «Πιστεύω ότι κάποιοι εξελιγμένοι ανιχνευτές οσμών θα τεθούν σε εφαρμογή για τη διάγνωση ορισμένων νοσημάτων και ότι δεν πρόκειται για έναν πρόσκαιρο ενθουσιασμό», δηλώνει η δόκτωρ Koo.
«Υπάρχουν πολλές δυνατότητες σε αυτόν τον τομέα. Γι’ αυτόν τον λόγο, ένα μεγάλο μέρος της έρευνας στο εργαστήριό μου είναι αφιερωμένο στον εντοπισμό μορίων που υποδηλώνουν διάφορους τύπους πνευμονικών λοιμώξεων, ώστε να μπορέσουμε να αναπτύξουμε μηχανήματα που τα ανιχνεύουν».
Οι ερευνητές γνωρίζουν ότι ο πήχης τον οποίο καλείται η τεχνολογία να φθάσει βρίσκεται πολύ ψηλά. «Έχουμε πολύ δρόμο ακόμα μέχρι να μπορέσουμε να αντιγράψουμε αυτό που η φύση έχει τόσο όμορφα πετύχει με την όσφρηση των σκύλων»,δηλώνει ο δόκτωρ Nguyen,
Οι ευεργετικές επιδράσεις των σκύλων
Οι κάτοχοι σκύλων απολαμβάνουν πολλά οφέλη για την υγεία τους. Από μελέτες έχει διαπιστωθεί ότι, σε σύγκριση με άτομα που δεν έχουν σκύλο, οι ιδιοκτήτες σκύλων περπατούν περισσότερο, έχουν χαμηλότερα επίπεδα αρτηριακής πίεσης και στρες, τρώνε πιο υγιεινά και έχουν μεγαλύτερη επιτυχία στην απώλεια βάρους, λόγω του απαραίτητου περπατήματος για τη βόλτα του σκύλου. Η αγάπη χωρίς όρους και η συντροφιά που προσφέρουν οι σκύλοι ενισχύουν τη συναισθηματική μας υγεία, απομακρύνοντας το αίσθημα της μοναξιάς το οποίο συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο για χρόνια νόσο, ακόμη και για πρόωρο θάνατο. Επιπλέον υπάρχει μία ακόμη αίσθηση σκοπού στη ζωή: να ανταποδώσουμε την αγάπη που ο σκύλος μάς προσφέρει απλόχερα.
Απόδοση κειμένου: Γιούλη Μπούρα, HappyMagTeam
ΠΗΓΗ: HARVARD MEDICAL SCHOOL
